Po paru dniach zabawy z LibreELEC na Raspberry Pi 4B mogę powiedzieć, że ten system ma w zasadzie wszystko to, co jest potrzebne przy zabawie z Kodi/XBMC i przerabianiu maliny na domowe centrum multimediów. Niestety jednak, w moim przypadku pojawił się jeden problem, który dotyczył montowania zasobów (konkretnie dysku HDD). Chodzi generalnie o to, że LibreELEC nie umożliwia zdefiniowania własnych punktów montowania i opcji dla tych punktów. W ten sposób wszystkie dyski USB podłączone do Raspberry Pi 4B będą działać w trybie do zapisu. Teoretycznie LibreELEC (czy Kodi) nie powinien nic na tych dyskach zapisywać sam z siebie. Niemniej jednak, system plików NTFS działający w trybie do zapisu na maszynie z linux, która nie ma podłączonego żadnego UPS'a, budzi u mnie lekki dyskomfort psychiczny. Chciałem zatem swój dysk zamontować w trybie tylko do odczytu ale polityka LibreELEC na to domyślnie nie pozwala, co nie znaczy oczywiście, że tego zadania się nie da zrealizować.

Instalacja linux'a w trybie EFI/UEFI nieco inaczej wygląda niż tradycyjna instalacja systemu, zwana często dla odróżnienia trybem BIOS, przynajmniej przy wykorzystaniu debootstrap Jeśli kupujemy nowego desktopa czy laptopa, to zwykle będziemy mieli na dysku twardym zainstalowanego windows'a i tym samym przygotowany cały układ partycji niezbędny do prawidłowego uruchomienia systemu w trybie EFI/UEFI. Co jednak w przypadku, gdy kupimy komputer bez systemu operacyjnego? W takiej sytuacji trzeba będzie ręcznie podzielić dysk na partycje oraz zainstalować menadżer rozruchu (rEFInd) lub też bootloader (grub/grub2/syslinux/extlinux) i skonfigurować wszystkie te elementy samodzielnie. Prawdopodobnie instalator Debiana jest w stanie za nas te kroki przeprowadzić automatycznie ale my nie będziemy korzystać z automatycznych rozwiązań, bo one nieco odmóżdżają. Spróbujemy za to stworzyć sobie uniwersalną konfigurację, która pozwoli nam zainstalować i odpalić dowolną dystrybucję linux'a w trybie EFI/UEFI.

Jeszcze nie tak dawno temu przeciętnej klasy desktop był wyposażony w pojedynczy i do tego niewielkiej pojemności dysk twardy, który był w stanie pomieścić wszystkie pliki swojego właściciela. Obecnie jednak większość maszyn ma tych nośników już kilka. Mowa tutaj nie tylko o dyskach systemowych, które są fizycznie na stałe zamontowane w komputerze ale również o tych wszystkich urządzeniach, które można podłączyć do portu USB. Polityka linux'a wymusza, by wszystkie nośniki pamięci masowej (HDD, SSD, pendrive czy też karty SD) były montowane w systemie jedynie przez użytkowników posiadających uprawnienia administratora. Domyślnie taki przywilej ma jedynie root. Zatem by uzyskać dostęp do danych na takim zewnętrznym nośniku musimy logować się na root'a. Jakby nie patrzeć ma to swoje plusy patrząc z perspektywy bezpieczeństwa, niemniej jednak czy naprawdę potrzebny nam jest root do wgrania czegoś na nasz ulubiony pendrive? Widać nie tylko ja zadawałem sobie takie pytanie i ktoś postanowił stworzyć narzędzie UDisks (lub jego nowszą wersję UDisks2), które za pomocą mechanizmu PolicyKit (zwanym też PolKit) jest w stanie nadać stosowne uprawnienia konkretnym użytkownikom systemu, przez co można określić zespół akcji, które będą oni w stanie przeprowadzić bez potrzeby podawania hasła, np. montowanie czy odmontowanie zasobu. Postanowiłem zatem zobaczyć jak ten duet sobie radzi na moim Debianie przy tradycyjnym użytkowaniu systemu i ocenić jego stopień przydatności.

Podczas rutynowego skanu powierzchni dysków HDD w moim laptopie, S.M.A.R.T wykrył w jednym z nich podejrzany blok, który zdawał się wyzionąć już ducha, przez co proces weryfikacji integralności powierzchni dysku twardego nie był w stanie zakończyć się z powodzeniem. Komunikat zwracany przy czytaniu padniętego sektora też był nieco dziwny: bad/missing sense data, sb[] . Jakiś czas temu już opisywałem jak realokować uszkodzony sektor dysku HDD i w zasadzie wszystkie informacje zawarte w tamtym artykule można by wykorzystać do próby poprawienia zaistniałego problemu, gdyby tylko nie fakt, że w tym przypadku badblock znalazł się w obszarze voluminu logicznego LVM na partycji zaszyfrowanej przy pomocy mechanizmu LUKS. Taki schemat układu partycji sprawia, że do realokowania błędnego bloku trzeba podejść nieco inaczej uwzględniając w tym procesie kilka offset'ów, bez których w zasadzie nic nie da się zrobić. Postanowiłem zatem napisać na konkretnym przykładzie jak realokować badsector dysku, gdy do czynienia mamy z zaszyfrowanym linux'em zainstalowanym na voluminach LVM.

Ostatnio przeglądając nowe wpisy na forach trafiłem na pytanie o podział dysku pod instalację linux'a. Autorowi wątku chodziło o jak najlepszy podział dysku HDD ale najwyraźniej pogubił się on w tym całym bałaganie informacyjnym, który tyczy się procesu partycjonowania nośnika pod kątem jego optymalnego wykorzystania przez linux. Zagadnienie podziału dysków HDD/SSD nie jest zbytnio jakoś skomplikowane, a mimo to wciąż pojawiają się pytania o poprawne przeprowadzenie tego procesu i to pomimo faktu, że mamy obecnie już dość sporych rozmiarów dyski. To pytanie powoli przestaje mieć jakikolwiek sens, przynajmniej jeśli chodzi o przeciętnego Kowalskiego instalującego linux'a u siebie na kompie (desktop/laptop). Postanowiłem jednak napisać parę słów na temat tego całego podziału dysku na partycje, tak by dobrać optymalny ich rozmiar przy instalowaniu dowolnej dystrybucji linux'a.

Gdy w grę wchodzi poufność informacji, to przeciętny użytkownik komputera od razu zaczyna rozważać szyfrowanie danych. Są różne narzędzia, które te kwestię realizują w mniejszym lub większym stopniu. Kiedyś wszyscy korzystali z TrueCrypt ale po jego dziwnych przygodach ludzie stopniowo zaczęli od tego oprogramowania odchodzić. W jego miejscu zaczęły pojawiać się różne forki, np. VeraCrypt. Abstrahując od tych ww. narzędzi, w każdym linux'ie mamy również dostępny mechanizm szyfrujący na bazie LUKS i jego gołą wersję wykorzystującą dm-crypt. Przy pomocy każdego z tych narzędzi jesteśmy w stanie zaszyfrować dysk komputera, pendrive, czy nawet kartę SD, w taki sposób, by nikt inny nie uzyskał dostępu do danych zgromadzonych na tych nośnikach informacji. Problem w tym, że w dalszym ciągu ktoś może nas torturować, by wydobyć od nas hasło czy keyfile i uzyskać dostęp do tych zaszyfrowanych danych bez większego trudu. Dlatego też pojawiło się coś nazwanego Plausible Deniability, gdzie wykorzystywane są tak naprawdę dwa nośniki z czego jeden robi za przykrywkę, a na drugim mamy zgromadzone poufne pliki. W ten sposób agresorowi podajemy hasło do trefnego kontenera i wszyscy są zadowoleni. Czy aby na pewno?

Czym by był router bez portów USB? Obecnie chyba wszystkie routery posiadają przy najmniej jeden taki port. Umożliwia to podłączenie pendrive, dysku USB, drukarki i innych urządzeń posiadających interfejs USB. W przypadku, gdy posiadamy jeden port USB i chcemy podłączyć dwa (lub więcej) urządzenia, musimy skorzystać z hubów USB. Ja w przypadku swojego routera TP-LINK TL-WR1043N/ND v2 mam zastosowane właśnie takie rozwiązanie. Niby potrzebuję trzy porty USB, a ten router ma tylko jeden. Co prawda, pojawia się problem z zapotrzebowaniem na energię ale aktywne huby USB wyposażone w zasilacze niwelują tę dolegliwość. Ten wpis ma na celu przedstawić zarządzanie tymi wszystkimi nośnikami pod OpenWRT. Zostanie tutaj pokazane jak stworzyć i zamontować partycje o systemie plików EXT4, NTFS, FAT.

Dyski talerzowe mają to do siebie, że zawierają elementy mechaniczne, np. ramię głowicy czy też sam napęd dysku. Te ruchome elementy się zużywają podczas eksploatacji dysku i trzeba mieć na uwadze, że prędzej czy później taki dysk ulegnie awarii. Statystycznie rzecz biorąc, około 5% dysków rocznie zdycha. Oczywiście to tylko statystyka i w sporej części przypadków dyski twarde ulegają awarii znacznie wcześniej. Niekoniecznie musimy mieć tutaj do czynienia z planowanym postarzaniem sprzętu i zwyczajnie możemy trafić na trefny model, którego wada fabryczna wyjdzie po 2-3 miesiącach użytkowania. Poza tym, producenci dysków implementują w nich te energooszczędne rozwiązania, które znacznie skracają żywotność nośników. Można o tym przekonać się analizując 193 parametr SMART (Load/Unload Cycle) odpowiadający za parkowanie głowicy w dyskach firmy Western Digital. Także na dobrą sprawę nie możemy być pewni kiedy nam ten dysk zwyczajnie odmówi posłuszeństwa. Dlatego też powinniśmy się zabezpieczyć na taką ewentualność robiąc kopię bezpieczeństwa (backup) danych zawartych na dysku. W tym wpisie postaramy się zrobić kompletny obraz dysku laptopa przy pomocy narzędzi dd i nc (netcat). Nie będziemy przy tym rozkręcać urządzenia czy też podłączać do portu USB zewnętrznego nośnika. Dane prześlemy zwyczajnie przez sieć.

Rozmiary obecnych dysków twardych zwykliśmy już liczyć w TiB. Jest to dość sporo ale ciągle zdarzają się sytuacje, gdzie zaczyna nam brakować miejsca na pliki. W takich przypadkach myślimy raczej o zmianie rozmiaru istniejących już partycji czy też dokupieniu nowego dysku. Pierwsza z powyższych opcji nie zawsze może wchodzić w grę, no chyba, że zaimplementowaliśmy sobie LVM. Jeśli tak, to możemy bez większego problemu zmieniać rozmiar każdego z tych voluminów LVM. Niemniej jednak, nawet jeśli już dostosujemy sobie te wirtualne dyski, to miejsce wciąż może nam się skończyć i raczej można przyjąć za pewne, że tak się stanie w bliżej nieokreślonej przyszłości. Gdy to nastąpi, czeka nas druga opcja wymieniona wyżej, tj. zaopatrzenie się w dodatkowy nośnik danych. Przy pomocy LVM jesteśmy w stanie ten nowy dysk dodać do istniejącej grupy voluminów i zwiększyć tym wirtualnym partycjom rozmiar bez potrzeby przerywania pracy systemu, czy też wykonywania dodatkowych czynności związanych z formatowaniem i instalowaniem systemu na nowo. W tym wpisie postaramy się przebrnąć przez ten proces.

Na forum DUG'a po raz kolejny pojawił się post dotyczący unikalnych identyfikatorów, które są nadawane partycjom dysków twardych. Nie wiem jak sprawa ma się w przypadku windowsów ale linux na podstawie tych numerów UUID (GUID) jest w stanie identyfikować konkretne urządzenia. Czasem się zdarza tak, że dwa dyski czy partycje mają taki sam identyfikator, co prowadzi zwykle do problemów. Kolizja numerów identyfikacyjnych może być wynikiem pozostałości po procesie produkcyjnym ale może także powstać za sprawą klonowania nośnika za pomocą narzędzia dd . Tak czy inaczej, przydałoby się wiedzieć jak ustalić, poprawnie wygenerować czy też zmienić UUID wszędzie tam, gdzie jest on wykorzystywany i o tym będzie ten wpis.