Mechanizm inhibitor lock w systemd

Hibernacja w przypadku komputerów, zwłaszcza laptopów, to bardzo użyteczny wynalazek. Na linux'ach wymaga ona czasem lekkiej konfiguracji ale generalnie można powiedzieć, że działa OOTB. Po migracji szeregu dystrybucji na systemd, proces hibernacji zdaje się przebiegać nieco inaczej niż to miało miejsce w przeszłości. Bardzo często możemy się spotkać z sytuacjami, gdzie przy próbie zahibernowania czy wyłączenia systemu, ten zwyczajnie ignoruje nasze żądanie i pracuje dalej jak gdyby nigdy nic. W tym przypadku nie mamy do czynienia z bug'iem ale ficzerem. Okazuje się bowiem, że systemd dysponuje mechanizmem zwanym inhibitor lock, który ma na celu powstrzymanie systemu od dokonania hibernacji, uśpienia lub wyłączenia w pewnych określonych sytuacjach. W tym wpisie przyjrzymy się nieco bliżej temu mechanizmowi.

Po co nam ten cały inhibitor lock

Z początku można mieć wrażenie, że inhibitor lock, to zbędna i nikomu niepotrzebna funkcjonalność. Można założyć, że skoro dany użytkownik chce zahibernować swój system, to nie powinien być przed tym powstrzymywany, zwłaszcza przez system. Jakie są więc sytuacje, w których ten mechanizm powstrzyma nas przed dokonaniem hibernacji? Weźmy na przykład płytki CD/DVD, a konkretnie proces ich zapisu przez nagrywarkę. Czy w takim przypadku ktoś chciałby dokonać hibernacji systemu? Świadomie, raczej może niekoniecznie. A co w przypadku, gdy użytkownik nie zwrócił uwagi na stan rozładowania akumulatora i puścił proces nagrywania? Jeśli stopień rozładowania baterii spadnie poniżej pewnego określonego poziomu, system sam dokona hibernacji lub będzie próbował się wyłączyć. Efektem takiego działania będzie uszkodzony nośnik CD/DVD. Inhibitor lock w stytemd uchroni nas przed takim stanem rzeczy. Oczywiście w dalszym ciągu grozi nam wyłączenie się maszyny za sprawą braku energii. Niemniej jednak, system zwykle nie potrafi podać dokładnego stanu baterii. Weźmy jako przykład mojego laptopa. Debian, który jest na nim zainstalowany, czasem myśli, że stan rozładowania akumulatora jest bliski 0%. No i faktycznie, wszystkie czynniki na to wskazują. Problem w tym, że gdy wybija 0%, to ten laptop jest w stanie jeszcze pracować dobre 30 minut. Zatem nie zawsze można też dokładnie oszacować ile czasu faktycznie nam zostało i czy ta czynność, którą zamierzamy przeprowadzić zdąży się dokonać nim minie czas.

Innymi przykładami mogą być aktualizacje systemu, gdzie przecie też nie chcielibyśmy zwykle przerywać procesu instalowania poprawek. Dalej mamy różnego rodzaju pakiety biurowe, które podczas zamykania systemu chciałyby automatycznie zapisać wszystkie otwarte dokumenty, by zmiany w nich wprowadzone nie przepadły. Ten inhibitor lock jest też przydatny w przypadku przeglądarek internetowych, gdzie podczas hibernacji, system nie zapełni przestrzeni wymiany SWAP cache'm stron, które ta przeglądarka zassała przy przeglądaniu internetu. W tym przypadku ten mechanizm pozwoli, np. Firefox'owi, na opróżnienie buforów, co sprawi, że hibernacja dokona się szybciej. No i na samym końcu mamy przykład poruszający kwestię bezpieczeństwa systemu, czyli blokadę ekranu. W jej przypadku system dokona hibernacji dopiero po zablokowaniu ekranu. W takim przypadku, po odhibernowaniu systemu, będziemy musieli wprowadzić hasło w celu zalogowania się w systemie.

Także widzimy, że mamy bardzo wiele aspektów codziennej pracy na komputerze, w których ten inhibitor lock może znaleźć zastosowanie. Dlatego też jeśli nasz system ma problemy z hibernacją czy wyłączeniem się, np. po przyciśnięciu przycisku poweroff, to warto rzucić okiem na ten mechanizm blokady i sprawdzić czy, aby jakaś aplikacja nie powstrzymuje go przed dokonaniem tej akcji.

Konfiguracja inhibitora

Mamy dwa tryby pracy inhibitora. Pierwszy z nich to block , który blokuje akcję hibernacji czy wyłączenia systemu. Jeśli to on zostanie aktywowany, to akcja zwyczajnie się nie powiedzie. Drugim trybem zaś jest delay , który jedynie opóźnia cały proces przełączenia stanów. Opóźnienie takie zwykle trwa do momentu zdjęcia blokady przez aplikację, która ją nałożyła. Czas opóźnienia może także zostać dostosowany w pliku /etc/systemd/logind.conf za pomocą parametru InhibitDelayMaxSec . Mamy też kilka typów inhibitorów:

• sleep -- zapobiega hibernacji lub uśpieniu systemu przez nieuprzywilejowanych użytkowników.
• shutdown -- zapobiega wyłączeniu lub zresetowaniu systemu przez nieuprzywilejowanych użytkowników.
• idle -- zapobiega automatycznemu przejściu w stan bezczynności (tryb IDLE). Zwykle aktywowany automatycznie przez sam system, co skutkuje wyłączeniem lub uśpieniem maszyny.
• handle-power-key , handle-suspend-key , handle-hibernate-key , handle-lid-switch -- sprawiają, że logind nie będzie zarządzał przyciskami zasilania, hibernacji, uśpienia oraz przełączaniem stanu pokrywy laptopa.

Blokada akcji wywoływanych przez wciśnięcie fizycznych przycisków na obudowie/klawiaturze lub za sprawą pokrywy laptopa może być respektowana albo też ignorowana przez systemd. Zależy to od ustawień określonych w pliku /etc/systemd/logind.conf . Mamy tam te cztery poniższe wpisy:

#PowerKeyIgnoreInhibited=no
#SuspendKeyIgnoreInhibited=no
#HibernateKeyIgnoreInhibited=no
#LidSwitchIgnoreInhibited=yes

W przypadku ustawienia wartości yes , akcja przypisana do tych przycisków zawsze zostanie wykonania i bez znaczenia jest tutaj fakt, że dana aplikacja założyła blokadę. Zatem jeśli chcemy się pozbyć mechanizmu inhibitor lock, to tutaj możemy przestawić wartości tych powyższych opcji na yes oraz wydać w terminalu to poniższe polecenie:

# systemctl restart systemd-logind.service

Jak sprawdzić, który inhibitor lock jest aktywny

W przypadku, gdy mechanizm inhibitor lock przypadł nam do gustu ale w pewnych sytuacjach doprowadza nas do szału, to zawsze możemy pokusić się o ustalenie procesów, które powstrzymują nasz system od hibernacji czy też wyłączenia się. Służy do tego narzędzie systemd-inhibit , które jest nam w stanie zwrócić listę inhibitorów zarówno w trybie block jak i delay , przykładowo:

# systemd-inhibit --list --mode=block
0 inhibitors listed.

# systemd-inhibit --list --mode=delay
     Who: Screen Locker (UID 1000/morfik, PID 2143/light-locker)
    What: sleep
     Why: Lock the screen on suspend/resume
    Mode: delay

1 inhibitors listed.

W tym przypadku mamy tylko jeden inhibitor i do tego w trybie delay . Każda taka pozycja na liście składa się z 4 linijek:

• Who -- krótki opis programu, który założył tę blokadę.
• What -- oddzielona przecinkami lista operacji, które mają być opóźnione lub blokowane przez ten inhibitor.
• Why -- powód, dla którego ten inhibitor jest aktywny.
• Mode -- to tryb pracy inhibitora.