Konwersja tablicy partycji MS-DOS na GPT

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem utworzenia na swoim dysku tablicy partycji GPT. Problem w tym, że tam jest wgranych sporo cennych danych i nie mam gdzie ich przenieść. Jedyne co mi wpadło do głowy to konwersja tablicy MS-DOS (zwanej też MBR) na GPT. Nie żebym jakoś tego potrzebował ale tak z ciekawości chciałem zobaczyć czy da się to zrobić w sposób łatwy i bezproblemowy. Z tego co wyczytałem na necie, to taka konwersja nie powinna sprawić problemów, zarówno przy przechodzeniu z MS-DOS na GPT jak i odwrotnie, choć w tym drugim przypadku trzeba się trochę bardziej wysilić.

Struktura GPT

Do celów testowych wykorzystam mój stary dysk, na którym to są obecne 4 partycje, w tym jedna rozszerzona, na której to zostały ulokowane dwa dyski logiczne:

Tak z kolei wygląda dysk widziany oczami parted , z tym, że z uwzględnieniem wolnych przestrzeni:

(parted) print free
Model: WDC WD80 0JB-00JJA0 (scsi)
Disk /dev/sdb: 156299375s
Sector size (logical/physical): 512B/512B
Partition Table: msdos
Disk Flags:

Number  Start       End         Size       Type      File system  Flags
        63s         2047s       1985s                Free Space
 1      2048s       78125055s   78123008s  primary   ext4         boot
 2      78125056s   99096575s   20971520s  primary   ext4
 3      99096576s   156299263s  57202688s  extended
 5      99098624s   128458751s  29360128s  logical   ext4
 6      128460800s  156299263s  27838464s  logical   ext4
        156299264s  156299374s  111s                 Free Space

By przeprowadzić bezproblemowo konwersję tablicy partycji MS-DOS na GPT, trzeba mieć troszeczkę wolnego miejsca na początku i na końcu dysku. Ile? Struktura GPT wygląda tak jak na rysunku poniżej (zaczerpnięty z wiki):

Mamy tam zatem po jednym sektorze na MBR oraz nagłówek GPT, oraz 32 sektory na tablicę partycji. Łącznie daje to 34 sektory 512 bajtowe, co przekłada się na 17408 bajtów wolnego miejsca na początku dysku. Jak możemy zaobserwować, struktura tablicy partycji GPT ma jeszcze backup swojej zawartości, który jest zlokalizowany na końcu dysku i w jego skład wchodzi kopia głównej tablicy partycji (32 sektory) oraz kopia nagłówka (1 sektor). Łącznie 33 sektory co daje 16896 bajtów potrzebnego miejsca na końcu dysku.

Obecnie większość narzędzi tworzących partycje na dysku ustawia równanie do 1MiB co przekłada się na 2048 wolnych sektorów na początku dysku, więc tutaj nie powinno być problemów ze spełnieniem wymagań stawianych przez tablicę partycji GPT. W moim przypadku, jak widać powyżej, zostało 111 sektorów wolnego miejsca na końcu dysku, co daje 56832 bajtów. Także u mnie wszystko jest w porządku. W przypadku jednak gdyby jakaś partycja wypełniła dysk do samego końca, trzeba będzie ją skrócić.

Konwertowanie tablicy partycji na GPT

By dokonać konwersji tablicy partycji, odpalamy narzędzie gdisk podając w argumencie ścieżkę do dysku:

# gdisk /dev/sdb
GPT fdisk (gdisk) version 1.0.0

Partition table scan:
  MBR: MBR only
  BSD: not present
  APM: not present
  GPT: not present

***************************************************************
Found invalid GPT and valid MBR; converting MBR to GPT format
in memory. THIS OPERATION IS POTENTIALLY DESTRUCTIVE! Exit by
typing 'q' if you don't want to convert your MBR partitions
to GPT format!
***************************************************************

Jak widać wyżej, gdisk wykrył, że ma do czynienia z tablicą partycji MS-DOS oraz poinformował nas, że dokonał jej konwersji na GPT, z tym, że zmiany póki co są dokonane jedynie w pamięci operacyjnej. Jeśli chcemy je wprowadzić w życie, wpisujemy w :

Command (? for help): w

Final checks complete. About to write GPT data. THIS WILL OVERWRITE EXISTING
PARTITIONS!!

Do you want to proceed? (Y/N): y
OK; writing new GUID partition table (GPT) to /dev/sdb.
The operation has completed successfully.

Sprawdzamy, czy faktycznie tablica partycji uległa zmianie:

# gdisk /dev/sdb
GPT fdisk (gdisk) version 1.0.0

Partition table scan:
  MBR: protective
  BSD: not present
  APM: not present
  GPT: present

Found valid GPT with protective MBR; using GPT.

Czyli proces bez problemu się zakończył. Rzućmy jeszcze okiem na to jak wygląda struktura partycji w gparted :

Są widoczne jakieś dwie dziury. Może parted nam coś więcej podpowie:

(parted) print free
Model: WDC WD80 0JB-00JJA0 (scsi)
Disk /dev/sdb: 156299375s
Sector size (logical/physical): 512B/512B
Partition Table: gpt
Disk Flags:

Number  Start       End         Size       File system  Name              Flags
        34s         2047s       2014s      Free Space
 1      2048s       78125055s   78123008s  ext4         Linux filesystem
 2      78125056s   99096575s   20971520s  ext4         Linux filesystem
        99096576s   99098623s   2048s      Free Space
 5      99098624s   128458751s  29360128s  ext4         Linux filesystem
        128458752s  128460799s  2048s      Free Space
 6      128460800s  156299263s  27838464s  ext4         Linux filesystem
        156299264s  156299341s  78s        Free Space

Te dziury są w miejscach gdzie zaczynały się dyski logiczne partycji rozszerzonej. Jest to wynikiem równania do 1MiB (2048 sektorów). Można te przestrzenie pokasować przez rozszerzenie partycji i rozciągnięcie systemu plików, w tym przypadku EXT4. Można też zauważyć, że ilość wolnego miejsca na początku i końcu dysku uległa zmianie. Trzeba jednak pamiętać, że po zmianie partycji zostaną wygenerowane nowe numerki UUID, co pociąga za sobą edycję i dostosowanie pliku /etc/fstab . W przeciwnym razie system się nie odpali. Trzeba także wyznaczyć osobną partycję na kod bootloader'a o rozmiarze minimum 1MiB, najlepiej dać tam 128MiB. Ważne jest by ta partycja miała ustawioną flagę bios_grub . Ja wyciąłem ten kawałek z pierwszej partycji. Cały układ powinien zatem wyglądać tak jak na obrazku poniżej:

Jeśli na dysku mieliśmy system operacyjny, to trzeba także przeinstalować bootloader przy pomocy środowiska chroot, najlepiej z poziomu [systemu live].