Zarezerwowane miejsce w systemie plików ext4

Zwykle nie zwracamy uwagi na to jak formatujemy partycje w systemie linux i akceptujemy domyślne ustawienia jakie przyjęli sobie deweloperzy danej dystrybucji. Nie ma tutaj znaczenia czy instalujemy świeży system za pośrednictwem instalatora i przy jego pomocy kroimy dysk, czy też tworzymy partycje indywidualnie już z poziomu jakiegoś zainstalowanego systemu, bądź też płytki czy pendrive live. Domyślne ustawienia mają spełniać oczekiwania jak największej liczby odbiorców i nie zawsze nam one odpowiadają. W przypadku formatowania dysku, problematyczne może być rezerwowanie miejsca dla procesów użytkownika root.

Domyślne parametry

Zarówno partycjonowanie dysku w instalatorze jak i jego ręczny odpowiednik, w skład którego wchodzi wykorzystanie min. narzędzi fdisk / gdisk i mkfs.* , sprowadza się do poinstruowania systemu odnośnie konfiguracji nowo utworzonego systemu plików. Załóżmy, że chcemy sformatować jakąś partycję. Co oznacza słowo format w tym kontekście? Chodzi generalnie o utworzenie na nowo systemu plików. Nie musimy nawet usuwać i tworzyć partycji. Wystarczy ograniczyć się do skorzystania z narzędzia mkfs.ext4 . W jego manualu możemy przeczytać informację na temat parametru -m :

-m reserved-blocks-percentage Specify the percentage of the filesystem blocks reserved for the super-user. This avoids fragmentation, and allows root-owned daemons, such as syslogd(8), to continue to function correctly after non-privileged processes are prevented from writing to the filesystem. The default percentage is 5%.

man mkfs.ext4

Jak widzimy, ten powyższy parametr przybiera domyślną wartość 5%. Zatem jeśli tworzymy system plików na partycji 1TiB, to 50GiB będzie zarezerwowane dla procesów działających z prawami root. Chodzi o to, że gdy partycja zostanie z jakiegoś powodu wypełniona po brzegi, te kluczowe procesy systemowe mogą przestać działać, co może zaowocować powieszeniem się systemu operacyjnego no i oczywiście brakiem możliwości uruchomienia go.

Jak dostosować zarezerwowane miejsce

Jeśli nasz system jest rozrzucony na kilku partycjach, np. logi trzymamy w /var/log/ , pliki użytkowników w katalogu /home/ , to możemy odpowiednio skonfigurować sobie poszczególne partycje tak by tylko określone z nich miały zarezerwowaną pewną cześć systemu plików. W przypadku pozostałych, to zarezerwowane miejsce zwyczajnie idzie na zmarnowanie.

Jeśli proces formatowania mamy już za sobą i nie przywiązywaliśmy uwagi do poszczególnych parametrów, to prawdopodobnie możemy się znaleźć w takiej sytuacji, gdzie mamy już na dysku trochę danych i nie uśmiecha nam się ponowne tworzenie systemu plików i to tylko po to by odzyskać marne 5% wolnego miejsca. Na szczęście nie musimy formatować partycji raz jeszcze by odpowiednio dostosować sobie ten parametr. W pakiecie e2fsprogs jest dostępne narzędzie tune2fs , które pozwala nam przeprowadzić tego typu operacje bez obaw o utratę danych.

Jeśli nie mamy pojęcia ile procent nasze partycje mają zarezerwowanego miejsca, możemy to sprawdzić wydając poniższe polecenie:

# tune2fs -l /dev/sda2 | grep "Reserved block count"
Reserved block count:     13107

Liczba 13107 to ilość zarezerwowanych bloków, co przekłada się na nieco ponad 51MiB (13107*4096). Sama partycja ma niecały 1GiB, także 5% próg obowiązuje. Jeśli nie potrzebujemy tych zarezerwowanych bloków, to wydajemy to poniższe polecenie:

# tune2fs -m 0 /dev/sda2
tune2fs 1.42.13 (17-May-2015)
Setting reserved blocks percentage to 0% (0 blocks)

Trzeba pamiętać, by nie dokonywać zmian parametrów przy podmontowanym systemie plików. Sam parametr -m możemy także wykorzystać bezpośrednio przy tworzeniu nowego systemu plików via mkfs.ext4 .