Metadane plików graficznych (EXIF)

Każdy plik posiada szereg opisujących go atrybutów. Możemy się o tym przekonać wykorzystując narzędzia ls lub stat . W ich przypadku zostaną nam zwrócone takie informacje jak rozmiar pliku, data modyfikacji czy też prawa dostępu. To właśnie są metadane opisujące pliki w obszarze systemu plików i są one wymagane, by system operacyjny działał prawidłowo. To jednak nie jedyne metadane, z którymi spotykamy się na co dzień. Najlepszym przykładem są zdjęcia czy filmy robione smartfonami czy też aparatami lub kamerami cyfrowymi. Każdy plik stworzony za pomocą tych urządzeń zawiera w sobie bardzo rozbudowane informacje, które nie zawsze chcielibyśmy udostępniać. W tym wpisie skupimy się głównie na danych EXIF zawartych w plikach graficznych, które postaramy się wydobyć, zmienić i usunąć.

Wydobywanie informacji EXIF

Jeśli mamy dostęp do telefonu z wbudowanym aparatem, czy też do tych nieco bardziej zaawansowanych cud techniki kosztujących dziesiątki tysięcy dolców, to możemy zrobić sobie przykładowe zdjęcie. Posłuży nam ono jako obiekt doświadczalny. Będziemy także potrzebować szeregu narzędzi, dzięki którym będziemy w stanie zarządzać metadanymi EXIF. Dokładną rozpiskę programów, które są w stanie dobrać się do metadanych plików, można znaleźć na wiki. W dystrybucji Debian możemy wykorzystać pakiety imagemagick czy też libimage-exiftool-perl .

Dane EXIF w exiftool

W pakiecie libimage-exiftool-perl mamy zawarte narzędzie exiftool, które jest w stanie nam wypisać szereg informacji opisujących dane zdjęcie. Sprawdźmy zatem co to narzędzie nam powie o naszej przykładowej fotce:

$ exiftool DSC00026.JPG
...
Camera Model Name               : NIKON D4
...
Create Date                     : 2015:07:20 09:27:58
...

Usuwanie informacji EXIF

Analizując metadane EXIF, możemy dojść do wniosku, że jest ich tam dość sporo i w pewnych sytuacjach mogą zagrażać naszej prywatności. Chodzi głównie o wysyłanie prywatnych zdjęć na wszystkie te portale społecznościowe czy różnego rodzaju serwisy, które umożliwiają dzielenie się naszymi fotkami. Możemy jednak te pliki poddać edycji i usunąć im część danych EXIF, tak by zainteresowane nami osoby nie poznały, np. naszego miejsca zamieszkania.

Poniżej jest przykład zdjęcia z danymi GPS:

$ exiftool fotka.jpg | grep -i gps
GPS Version ID                  : 0.0.2.2
GPS Latitude Ref                : South
GPS Longitude Ref               : East
GPS Altitude Ref                : Above Sea Level
GPS Altitude                    : 0 m Above Sea Level
GPS Latitude                    : 33 deg 51' 21.91" S
GPS Longitude                   : 151 deg 13' 11.73" E
GPS Position                    : 33 deg 51' 21.91" S, 151 deg 13' 11.73" E

Jeśli chcemy usunąć te dane, to niekoniecznie musimy czyścić wszelkie inne informacje EXIF, które mogą być czasem bardzo przydatne. By wyczyścić tylko te widoczne powyżej pozycje, wydajemy jedno z tych poniższych poleceń:

$ exiftool -gps:all= fotka.jpg
$ exiftool -geotag=  fotka.jpg

Jeśli natomiast chcemy usunąć wszystkie dane EXIF, to możemy to zrobić w poniższy sposób:

$ exiftool -all= fotka.jpg

Przepisywanie metadanych EXIF

Metadane EXIF można nie tylko kasować ale też i zmieniać. Załóżmy na chwilę, że chcemy dorobić inną lokalizację dla danej fotki w celu oszukania kogoś. Usunięcie danych GPS nie pomoże nam w przekonaniu tego kogoś, że faktycznie byliśmy gdzieś, gdzie nas nie było. Jeśli jednak zmienimy dane GPS, tak by wskazywały na lokalizację, o której mówimy, to jest niemal pewne, że ten ktoś nam uwierzy bez większego problemu.

W przypadku edycji danych GPS trzeba nieco pokombinować, by uwiarygodnić zmianę metadanych. Przede wszystkim musimy ustalić, gdzie dokładnie zrobiono przykładową fotkę i w tym pomoże nam google. Koordynaty widoczne w informacjach EXIF trzeba zmieniać na format akceptowany przez mapy google. W tym przypadku mamy 33 deg 51' 21.91" S, 151 deg 13' 11.73" E , co trzeba przepisać do -33 51.2191, 151 13.1173 lub 33°51'21.91"S 151°13'11.73"E . Odpalamy zatem mapy google i wyszukujemy to miejsce. Po chwili otrzymujemy:

Jak teraz zmienić te dane, tak by lokalizacja zdjęcia wskazywała np. na Nowy York w US? Odszukujemy pożądaną lokalizację i uzyskujemy jej współrzędne:

Mamy zatem 40.687653, -74.054682 i jest to format DD (Decimal degrees). Musimy to przekonwertować do postaci DMS (Degrees, minutes, and seconds). Robimy to w następujący sposób. Odrzucamy wszystko po kropce, co daje nam 40 . Wartość dodatnia oznacza północ ( N ), ujemna zaś południe ( S ). Następnie bierzemy pozostałą część liczby ( 0.687653 ) i mnożymy ją przez 60. Daje nam to wartość 41.25918 , którą zaokrąglamy do czwartego miejsca po kropce. W taki sposób otrzymujemy jedną ze współrzędnych: 40 deg 41' 25.92" N . Podobnie postępujemy z drugą ze współrzędnych. Mamy zatem 74 , a wartość ujemna oznacza zachód ( W ), dodatnia zaś wschód ( E ) . Pozostałą cześć liczby mnożymy przez 60 i otrzymujemy wartość 3.28092 . Zaokrąglamy do 4 miejsca po kropce i otrzymujemy drugą ze współrzędnych, tj. 74 deg 03' 28.09" W . Uzupełniamy teraz pola GPS w danych EXIF:

$ exiftool \
    -GPSLatitudeRef="North" \
    -GPSLongitudeRef="West" \
    -GPSLatitude="40 deg 41' 25.92\" N" \
    -GPSLongitude="74 deg 03' 28.09\" W" \
    fotka.jpg

    1 image files updated

Wartość GPSPosition zostanie automatycznie wyliczona w oparciu o GPSLatitude i GPSLongitude . Poniżej zaś znajdują się zmienione dane EXIF:

$ exiftool -GPSLatitudeRef -GPSLongitudeRef -GPSAltitudeRef -GPSAltitude -GPSLatitude -GPSLongitude -GPSPosition fotka.jpg

GPS Latitude Ref                : North
GPS Longitude Ref               : West
GPS Altitude Ref                : Above Sea Level
GPS Altitude                    : 0 m Above Sea Level
GPS Latitude                    : 40 deg 41' 25.92" N
GPS Longitude                   : 74 deg 3' 28.09" W
GPS Position                    : 40 deg 41' 25.92" N, 74 deg 3' 28.09" W

Powyższy przykład z przepisaniem danych GPS to nie jedyna opcja, którą mamy do dyspozycji. Praktycznie każdy atrybut EXIF można przepisać. Nazwy tych atrybutów muszą być bez spacji, a wielkość liter nie ma znaczenia. Więcej informacji na temat medatanych zdjęć można znaleźć w man exiftool.

Dodatek dla Firefox'a odczytujący dane EXIF

Jeśli interesuje nas jedynie poznanie lokalizacji przeglądanych na necie fotek, to niekoniecznie musimy zaciągać w tym celu exiftool . Możemy zwyczajnie doinstalować jeden z kilku dodatków do Firefox'a, który umożliwia analizę danych EXIF i automatycznie podaje link do map google, by sprawdzić wykrytą lokalizację. Poniżej przykład FxIF :