Kiedy uruchomiony proces wymaga restartu

Linux słynie z tego, że nie są wymagane w nim częste restarty całego systemu operacyjnego. Nie ma przy tym znaczenia czy aktualizujemy jakieś oprogramowanie, czy też wgrywamy nową wersję kernela. Jeśli by to przenieść na środowisko windowsa, to tam system jest w stanie się automatycznie zresetować kilka razy tylko podczas samego procesu aktualizacji. Można zatem kwestionować zasadność twierdzenia, że linux nie wymaga restartu. Może nie koniecznie jesteśmy zmuszeni do dokonania restartu w danej chwili, tak jak to ma miejsce w przypadku windowsa, ale czy aby na pewno po instalacji jakichś pakietów w systemie, każdy proces powinien w dalszym ciągu działać bez restartu? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w tym wpisie.

To nie system wymaga restartu ale konkretny proces

Aktualizacje oprogramowania w obecnych czasach do podstawa. Systemy operacyjne potrafią te aktualizacje pobierać i instalować automatycznie, o ile oczywiście posiadają dostęp do internetu. Częstość aktualizacji się waha. Jedni użytkownicy aktualizują swoje systemy parę razy dziennie, inni zaś parę razy w roku. W przypadku gdy nie instalujemy nic nowego, to faktycznie linux może pracować naprawdę długo i nie trzeba go restartować w żaden sposób.

Problem zaczyna się w momencie gdy wgrywamy, np. poprawki bezpieczeństwa, czy też nowsze wersje pakietów, które wcześniej mieliśmy już w systemie zainstalowane. W takim przypadku podmienianych jest szereg plików wymaganych do poprawnego działania jakiegoś procesu. By program mógł się uruchomić, trzeba załadować szereg rzeczy do pamięci. Gdy teraz aktualizujemy system, to szereg plików ulega zmianie. Logiczne zatem jest, że pewne procesy trzeba ponownie uruchomić, by załadowały sobie te nowsze pliki do pamięci. Jeśli tego nie zrobimy, to dany proces niekoniecznie będzie się zachowywał tak jak powinien i na pewno prędzej czy później napotka jakiś błąd w odwołaniu do nieistniejącego na dysku pliku. Taki proces może działać ale gdy w grę wchodzą poprawki bezpieczeństwa, to nie zostaną one uwzględnione i ten proces w dalszym ciągu będzie zawierał dziury, które zostały załatane w nowszej wersji konkretnego programu czy biblioteki.

Skąd zatem mamy wiedzieć, który proces w systemie wymaga restartu? Dobrą reguła jest restart całego systemu po jego aktualizacji. W ten sposób mamy pewność, że każdy proces jest aktualny ale nie zawsze taki restart może wchodzić w grę. Innym wyjściem jest restart środowiska graficznego. Jeszcze innym jest ręczna próba ustalenia czy dany proces wymaga restartu przez wykorzystanie do tego celu narzędzia checkrestart , który w debianie jest dostępny w pakiecie debian-goodies.

Narzędzie checkrestart

Jak możemy wyczytać w man checkrestart , to narzędzie używane jest czasem w audytach bezpieczeństwa pod kątem odnalezienia procesów, które korzystają z nieaktualnych bibliotek. Jest też informacja, by nie ufać i nie polegać na checkrestart w 100%, bo może on dawać fałszywe rezultaty. Tak czy inaczej, by uzyskać listę procesów, które należy zrestartować po procesie aktualizacji, wpisujemy w terminalu to poniższe polecenie:

# checkrestart -v
Found 10 processes using old versions of upgraded files
(8 distinct programs)
...
[DEBUG] Process /lib/systemd/systemd-udevd (PID: 396)
List of deleted files in use:
        /lib/modules/4.2.0-1-amd64/modules.symbols.bin
        /lib/modules/4.2.0-1-amd64/modules.alias.bin
        /lib/modules/4.2.0-1-amd64/modules.dep.bin
        /lib/modules/4.2.0-1-amd64/modules.builtin.bin

Widzimy zatem na powyższym przykładzie, że proces systemd-udevd korzysta z kilku plików, które zostały usunięte. Termin "usunięte" w tym przypadku nie oznacza, że obecnie tych plików nie ma na dysku. Jest to jedynie podpowiedź, że te pliki zostały prawdopodobnie wygenerowane na nowo, a to z kolei automatycznie implikuje usunięcie starych wersji. I tak się stało w istocie, bo te powyższe pliki zostały wygenerowane podczas aktualizacji pakietu sysdig-dkms, który wywołał polecenie depmod przy instalowaniu modułu kernela. Wszystkie powyżej wylistowane procesy należy uruchomić ponownie. W większości przypadków mamy w systemie do tego celu odpowiednie usługi, które także zostaną wypisane w wyjściu checkrestart .