Ostatnimi czasy, z racji rozwoju technologicznego, mamy do dyspozycji coraz to szybsze komputery, co przekłada się w znacznym stopniu na prędkość wykonywania operacji przez ich systemy operacyjne. Obecnie przeciętnej klasy desktop czy laptop jest już wyposażony w 16G czy nawet 32G pamięci operacyjnej (w niedługim czasie nawet smartfony będą posiadać 12G RAM). Spada zatem zapotrzebowanie wykorzystania dysku twardego jako pamięci RAM. W linux używanie dysku twardego jako rozszerzenie pamięci operacyjnej było i jest w dalszym ciągu realizowane za sprawą przestrzeni wymiany SWAP. Ta przestrzeń wymiany może być zaimplementowana w postaci osobnej partycji dysku twardego albo też jako plik umieszczony w obrębie systemu plików, np. ext4. Część dystrybucji linux'a decyduję się na porzucenie partycji wymiany na rzecz pliku SWAP. Czy taki krok jest uzasadniony i czy korzystając aktualnie z partycji wymiany powinniśmy zmigrować na plik SWAP?

Przeglądając dzisiaj rano logi systemowe wpadł mi w oczy komunikat, którego treść brzmiała mniej więcej tak: e2scrub Volume group "wd_blue_label" has insufficient free space (0 extents): 64 required , po którym z kolei można zanotować e2scrub snapshot FAILED, will not check! oraz Failed to start Online ext4 Metadata Check for /media/Debian . Oczywiście ten punkt montowania to nazwa partycji odnosząca się do jednego z dysków logicznych struktury LVM. Skąd się te błędy wzięły? Przecież jeszcze do niedawna (przez ostatnich parę lat) wszystko z moim linux'em rezydującym na dysku (LUKS+LVM) było w porządku, a teraz nagle takie bardzo niepokojące błędy. Czym jest w ogóle ten e2scrub i czym jest ten cały Online ext4 Metadata Check , który najwyraźniej ma coś wspólnego ze sprawdzaniem systemu plików voluminów logicznych w locie? No i najważniejsze chyba pytanie -- czemu to nie działa jak należy?

Dzisiaj system plików jednej z partycji mojego głównego dysku uległ awarii z niewiadomych przyczyn. Dałbym sobie nawet głowę uciąć, że wszystkie partycje zostały poprawnie odmontowane podczas wyłączania maszyny. Niemniej jednak, z jakiegoś powodu podczas startu systemu, ten wyrzuca szereg komunikatów dotyczących głównego systemu plików, tj. / . Sam komunikat brzmi mniej więcej tak: UNEXPECTED INCONSISTENCY; RUN fsck MANUALLY . Oznacza to, że błędy w systemie plików nie są łatwe do naprawy i wymagana jest nasza ingerencja w ten proces. Przy sprawdzaniu systemu plików w poszukiwaniu błędów przy pomocy fsck.ext4 można było dostrzec min. taką wiadomość: Inode 556975 has corrupt extent header . Co ona tak naprawdę oznacza i czy damy radę wybrnąć z tej sytuacji bez szwanku?

Systemy plików, które wykorzystujemy na partycjach swoich dysków, zawierają metadane opisujące pliki. Domyślnym systemem plików w większości linux'ów (do nich zalicza się też debian) jest EXT4. Gdy listujemy pliki przy pomocy narzędzia ls , jesteśmy w stanie uzyskać szereg informacji opisujących konkretny plik. Mamy tam min. czas ostatniej modyfikacji i-węzła (i-node), czyli tzw. ctime . Narzędzia takie jak stat są w stanie podać również inne czasy, tj. atime (ostatni czas dostępu do pliku) oraz mtime (ostatni czas modyfikacji pliku). Jednak żaden z tych powyższych nie przekłada się na czas utworzenia pliku. Co prawda, po stworzeniu pliku, wszystkie te czasy są ze sobą zsynchronizowane ale po przeprowadzeniu szeregu różnych operacji na tym pliku, problematyczne może być ustalenie pierwotnej daty jego utworzenia. Celem tego artykułu jest pokazanie, jak przy pomocy debugfs uzyskać czas utworzenia dowolnie wskazanego pliku w systemie plików EXT4.

Każdy system plików opiera się na blokach danych. Standardowo taki blok w systemie plików EXT4 ma 4 KiB (8 x 512 bajtów). Za każdym razem, gdy tworzymy jakiś plik na dysku, alokowana jest pewna część bloków, na których ten plik ma zostać zapisany. Te większe pliki rezerwują więcej bloków, choć nie zawsze są to bloki ciągłe. W taki sposób, plik o rozmiarze 10 GiB okupowałby dokładnie tyle miejsca na dysku ile sam waży. Niemniej jednak są pewne pliki, które może i ważą te 10 GiB ale system plików postrzega je tak jakby miały 100 MiB czy 200 MiB, w zależności od tego ile "faktycznie" taki plik zajmuje miejsca. Jak to możliwe? Pliki, o których mowa, to tzw. "rozrzedzone pliki" (Sparse files). Taki plik składa się z szeregu bloków pustych (mających same zera), których nie trzeba zapisywać na dysk. Zamiast tego, można jedynie zapisać metadane w strykturze systemu plików, które będą opisywać te puste bloki. Poniższy artykuł ma na celu pokazać do czego takie pliki sparse mogą nam się przydać i jak z nich korzystać.

OpenWRT ma w swoich repozytoriach całe mnóstwo pakietów. By móc je zainstalować, potrzebne jest nam miejsce na flash'u routera. Ten z kolei nie jest zbyt duży, często nie przekracza 16 MiB. Podczas pracy, system operacyjny routera przeprowadza cały szereg operacji. Część z nich generuje jakieś dane, np. tworzone są pliki konfiguracyjne, generowane statystyki czy pobierane z internetu pliki w celu dalszego ich przetworzenia. Zwykle są to pliki, które wędrują do katalogu /tmp/ . Gdybyśmy chcieli zapisać wszystkie te informacje na flash'u routera, to zabrakłoby nam zwyczajnie miejsca. Inną kwestią są problemy związane z zapisem samego flash'a, który ulega zużyciu. Dlatego też, szereg operacji zapisu został przeniesiony do pamięci operacyjnej RAM. W ten sposób mamy do wykorzystania nieco więcej miejsca ale standardowo nie więcej niż 50% wielkości pamięci operacyjnej. Wielkość tego RAMdysku można dostosować i w tym wpisie zobaczymy jak to zrobić.

Na forum DUG'a po raz kolejny pojawił się post dotyczący unikalnych identyfikatorów, które są nadawane partycjom dysków twardych. Nie wiem jak sprawa ma się w przypadku windowsów ale linux na podstawie tych numerów UUID (GUID) jest w stanie identyfikować konkretne urządzenia. Czasem się zdarza tak, że dwa dyski czy partycje mają taki sam identyfikator, co prowadzi zwykle do problemów. Kolizja numerów identyfikacyjnych może być wynikiem pozostałości po procesie produkcyjnym ale może także powstać za sprawą klonowania nośnika za pomocą narzędzia dd . Tak czy inaczej, przydałoby się wiedzieć jak ustalić, poprawnie wygenerować czy też zmienić UUID wszędzie tam, gdzie jest on wykorzystywany i o tym będzie ten wpis.

Wszyscy wiedzą, że zabawa z dyskiem zwykle kończy się tragicznie dla zawartych na nim danych. W tym wpisie spróbujemy się przyjrzeć sytuacjom, które nie jednego użytkownika linux'a potrafią przyprawić o zawał serca. Chodzi generalnie o uszkodzenie struktury dysku, oczywiście tylko tej programowej. Na błędy fizyczne nie możemy zbytnio nic poradzić. Natomiast jeśli chodzi o sferę logiczną, to mamy tutaj dość duże pole do popisu i jesteśmy w stanie się zabezpieczyć przed wieloma krytycznymi sytuacjami. Postaramy się tutaj omówić to jak wykonać kopię dysku. Taka kopia będzie miała tylko kilka (ew. kilkanaście) MiB, w skład której wchodzić będzie superblok systemu plików, nagłówki zaszyfrowanych partycji LUKS, struktura LVM i tablica partycji. Uszkodzenie każdego z tych powyższych uniemożliwia nam dostęp do danych zgromadzonych na dysku.

Partycje mające system plików FAT32 są głównie wykorzystywane w przypadku pendrive i innych pamięci flash, gdzie nie mamy do czynienia ze sporą ilością danych czy też dużymi plikami. Czasem się zdarza tak, że układ partycji, który chcieliśmy zrobić, nie wyszedł nam tak jak powinien i musimy tego pendrive jeszcze raz przeformatować. Pół biedy, gdy na nim nie ma żadnych danych lub mamy możliwość zgrania ich na osobny dysk. Natomiast w przypadku, gdy nie możemy z jakiegoś powodu skorzystać z w/w opcji, to musimy liczyć się z utratą danych. Oczywiście, możemy także spróbować zmienić rozmiar takiej partycji i nic nie powinno się stać znajdującym się na niej danym. W tym wpisie postaramy się przejść przez proces zmiany rozmiaru partycji mającej system plików FAT32 i zobaczymy czy nasz linux poradzi sobie z tym zdaniem bez większego problemu.

Jeśli jeszcze nie dokonaliśmy migracji systemu plików z EXT2/3 na EXT4, to powinniśmy rozważyć tę kwestię z przyczyn czysto praktycznych. W tym wpisie nie będziemy sobie głowy zawracać migracją między poszczególnymi wersjami systemu plików z rodziny EXT, a raczej skupimy się na tym jak zmienić rozmiar partycji, której systemem plików jest właśnie EXT4. Bawienie się rozmiarem partycji w tym przypadku niczym zbytnio się nie różni w stosunku do omawianego wcześniej systemu plików NTFS. Będziemy wykorzystywać tylko nieco inne narzędzia.