Zmienna TZ w środowisku linux'owym

Ten wpis będzie poświęcony poprawie wydajności naszych systemów linux'owych. Okazuje się bowiem, że w pewnych aspektach ich pracy nie wszystko działa jak należy. Rozchodzi się o zmienną środowiskową TZ , w oparciu o którą to zwracane są, np. czasy utworzenia czy modyfikacji plików na dysku. Ten przypadek jest o tyle dziwny, że każdy z nas ma już na swojej maszynie skonfigurowany czas systemowy, za który odpowiada pakiet tzdata . Niby wyraźnie określiliśmy strefę czasową, w tym przypadku jest to Europe/Warsaw ale widać system operacyjny posiłkuje się odwołaniami do pliku /etc/localtime .

Plik /etc/localtime , a zmienna TZ

Cóż takiego znajduje się w tym pliku /etc/localtime , że system nie może bez niego żyć i ciągle go odpytuje? Zgodnie z manualem localtime(5) są tam trzymane globalne ustawienia systemowe dotyczące strefy czasowej, a właściwie jest to zwykłe dowiązanie symboliczne do jakiegoś pliku w katalogu /usr/share/zoneinfo/ , który wskazuje na odpowiednią strefę czasową, z której mają korzystać rozmaite aplikacje zwracające nam pewne dane, tak jak to robi, np. ls przy listowaniu plików w danym katalogu.

Problem w tym, że system się ciągle odwołuje do tego pliku spowalniając tym samym wykonywanie pewnych operacji. Możemy się o tym przekonać przeprowadzając pewne krótkie doświadczenie polegające na wpisaniu tych dwóch poniższych linijek do terminala i porównaniu czasu, jaki zostanie zwrócony:

$ time ls -l `perl -e 'print "/etc " x 1000'` >/dev/null
$ time TZ=Europe/Warsaw ls -l `perl -e 'print "/etc " x 1000'` >/dev/null

Te dwie linijki nie robią nic innego jak tylko listują w kółko zawartość katalogu /etc/ . Po zakończeniu tego eksperymentu, czasy wykonania tych poleceń wskazywały odpowiednio:

1.11s user 1.34s system 99% cpu 2.461 total
0.87s user 1.15s system 99% cpu 2.031 total

Jak widać, gdy w grę wchodzi zmienna TZ , możemy odczuć drastyczny wzrost wydajności rzędu ponad 20%. Dla przeciętnego użytkownika raczej efekt będzie mało odczuwalny ale zawsze to jest mniej odwołań do dysku, który przecie jest najwęższym gardłem w procesie przesyłu informacji w obrębie danej maszyny.

Ustawienie zmiennej TZ

W powyższym doświadczeniu, zmienna TZ została ustawiona jedynie dla pojedynczego polecenia. Przydałoby się ustawić ją globalnie dla całego systemu, tak by procesy nie musiały się ciągle odwoływać do pliku /etc/localtime . Możemy to zrobić na kilka sposobów.

Plik .bashrc/.zshrc

Pierwszym wyjściem wyeksportowanie zmiennej TZ za pomocą pliku konfiguracyjnego shell'a, z którego korzystamy. Robimy to przez dopisanie poniższej linijki, np. do pliku ~/.bashrc :

export TZ="Europe/Warsaw"

Trzeba jednak pamiętać, że w takim przypadku zmiany nie będą dotyczyć innych shell'i i na dobrą sprawę trzeba by tę powyższą linijkę dopisać do szeregu plików.

Zmienna TZ w środowisku graficznym

Środowiska graficzne czy osamotnione menadżery okien, np. Openbox, rządzą się innymi prawami i mają oddzielne pliku konfiguracyjne, w których to możemy określić odpowiednie zmienne. W przypadku Openbox'a jest to plik ~/.config/openbox/environment , gdzie również trzeba by wyeksportować zmienną TZ i to dokładnie w taki sam sposób co w przypadku konfiguracji shell'a.

Plik /etc/environment

Istnieje także plik /etc/environment , w którym możemy wyeksportować zmienne globalne, które będą uwzględniane przez wszystkie shell'e, każdego użytkownika w systemie oraz przez środowiska graficzne. Nie jest to jednak skrypt i w nim zmienne definiujemy nieco inaczej, mianowicie w poniższy sposób:

TZ="Europe/Warsaw"