Brak dźwięku przy nieaktywnej sesji logowania

Jeśli korzystamy z serwera dźwięku PulseAudio na swoim linux'ie, prawdopodobnie zdarzyła nam się już sytuacja, w której chcieliśmy zablokować lub wygasić ekran monitora mając jednocześnie odpalony jakiś odtwarzacz muzyki. Gdy tylko ekran zostanie zablokowany, możemy odnotować brak dźwięku, bo ten zwyczajnie natychmiast zamiera. Za to po odblokowaniu ekranu, dźwięk wraca. Podobnie sprawa ma się przy przejściu z trybu graficznego (Xorg) na jedną z konsol TTY.

Brak dźwięku za sprawą uprawnień do urządzeń

Jak możemy wyczytać, np. tutaj , logind , który jest częścią projektu systemd, jest w stanie zarządzać uprawnieniami do pewnych urządzeń w obrębie sesji użytkownika. W wyżej podlinkowanym wpisie, jest link do materiału video, który idealnie obrazuje cały problem. W skrócie, jeśli odpalimy amaroka i puścimy w nim jakąś piosenkę, zapewne usłyszymy dźwięk wydobywający się z głośników podpiętych do naszego komputera. Po tym jak tylko przyciśniemy Ctrl-Alt-F1 i nastąpi przejście do konsoli TTY, gdzie zwykle się logujemy do systemu w trybie tekstowym, dźwięk zdycha.

Brak dźwięku w tym przypadku jest wynikiem nieaktywnej sesji. Dzieje się tak ponieważ sesja, która wcześniej była aktywna, po przejściu do konsoli TTY, gdzie nie jesteśmy w żaden sposób zalogowani, przestaje być aktywna. Podobnie sprawa ma się w kwestii blokowania ekranu, gdzie następuje wylogowanie użytkownika. Żaden użytkownik, którego sesja nie jest aktywna, nie może mieć dostępu do pewnych urządzeń i jest to dyktowane polityką bezpieczeństwa. Wyobraźmy sobie co by się stało, gdyby w tle działał inny użytkownik i nasłuchiwał zdarzeń dźwiękowych, tych które możemy albo usłyszeć na głośnikach, albo też zarejestrować przez mikrofon. Co w przypadku gdyby to byłą potajemna konferencja na skrype? Taki nieaktywny użytkownik byłby w stanie zarejestrować całą konwersację. W przypadku gdy taki użytkownik ma zablokowaną sesję, to nie da rady tego typu podsłuchu przeprowadzić. Oczywiście, dźwięk to tylko jeden z przykładów. Innym mogą być zdarzenia uzyskane z klawiatury czy myszy, ewentualnie obraz wyświetlany na monitorze.

Skupmy się jednak na dźwięku i PulseAudio. Nie zawsze potrzebujemy tego typu restrykcji, zwłaszcza gdy chcemy puścić sobie mp3 i wyłączyć monitor w celu oszczędzania energii. Jak zatem poprawić tego typu niedogodność? Wyjść są co najmniej trzy.

Uruchamianie PulseAudio w trybie systemowym

Domyślnie PulseAudio jest uruchamiane wraz ze startem sesji graficznej danego użytkownika, a po jego wylogowaniu jest ubijane. Jest to user mode . Innym trybem jest system mode , który polega na uruchomieniu PulseAudio w taki sposób, by jego demon był współdzielony przez wszystkich użytkowników w systemie. Niesie to za sobą opisane wyżej problemy z bezpieczeństwem, bo każdy użytkownik w takim systemie jest w stanie podsłuchiwać wszystkich pozostałych.

W przypadku jednak gdy mamy jednoosobową stację roboczą i sami korzystamy z komputera, raczej nie musimy się obawiać tego typu sytuacji. Dlatego też jeśli ktoś chciałby uruchomić PulseAudio w system mode może to zrobić edytując plik /etc/pulse/daemon.conf i dopisując tam poniższą linijkę:

system-instance = yes

Dodanie użytkownika do grupy audio

Innym, nieco bezpieczniejszym, sposobem jest dodanie konkretnego użytkownika do grupy audio . Różni się to od tego sposobu opisanego powyżej tym, że tylko wybrani użytkownicy będą mogli podsłuchiwać, a cała reszta nie będzie miała ku temu okazji. I podobnie jak wyżej, jeśli mamy tylko jedną osobę, która korzysta z komputera, to możemy dodać takiego użytkownika do grupy audio i problem zostanie rozwiązany. By to zrobić wydajemy poniższe polecenie:

# adduser morfik audio

Po tej czynności trzeba się ponownie zalogować w systemie.

Uruchamianie procesu PulseAudio z grupą audio

Innym wyjściem i chyba do tego najbardziej bezpiecznym jest uruchomienie samego procesu pulseaudio z grupą audio . Problem w tym, że PulseAudio startuje wraz z sesją użytkownika i to nie my go wywołujemy. Robi to autostart XDG, którego pliki są zlokalizowane w katalogu /etc/xdg/autostart/ . Oczywiście, nie będziemy edytować plików systemowych, bo pliki autostartu XDG mogą także być przechowywane w katalogu domowym konkretnego użytkownika pod ~/.config/autostart/ . Musimy zatem przekopiować plik pulseaudio.desktop i odpowiednio zmienić linijkę, która uruchamia PulseAudio.

Plik autostartu odpowiedzialny za wywoływanie procesu pulseaudio wygląda mniej więcej tak:

[Desktop Entry]
Version=1.0
Name=PulseAudio Sound System
Name[pl]=System dźwięku PulseAudio
Comment=Start the PulseAudio Sound System
Comment[pl]=Uruchomienie systemu dźwięku PulseAudio
Exec=sudo -u morfik -g audio pulseaudio -D
#Exec=start-pulseaudio-x11
Terminal=false
Type=Application
Categories=
GenericName=
X-GNOME-Autostart-Phase=Initialization
X-KDE-autostart-phase=1

Interesuje nas pole Exec , które musimy przerobić, tak jak to widać powyżej. Wykorzystaliśmy tutaj sudo, przy pomocy którego możemy dokonać zmiany grupy nie będąc jednocześnie jej członkiem i to bez podawania żadnego hasła. Wymagana jest jednak dodatkowa konfiguracja samego narzędzia sudo. Poniżej znajdują się wpisy, które trzeba umieścić w pliku /etc/sudoers (via visudo wpisane z root'a):

Defaults!/usr/bin/pulseaudio !authenticate, !requiretty, !env_reset

Host_Alias HOSTY = localhost,morfikownia

morfik      HOSTY = (morfik:audio) /usr/bin/pulseaudio

W pierwszej linijce mamy ustawione opcje dla polecenia /usr/bin/pulseaudio . Pierwsza z nich, tj. !authenticate sprawi, że nie będziemy pytani o hasło przy wywoływaniu tego polecenia, odpowiednik NOPASSWD: . Dalej mamy !requiretty , który umożliwi wykonywanie polecenia poza terminalem, np. przez autostart środowiska graficznego ( TTY=unknown ). Z kolei opcja !env_reset ma na celu zachować zmienne środowiskowe, bo bez tego aplikacje nie będą mogły się połączyć z serwerem dźwięku PulseAudio. Druga linijka to alias na hosty, na których można wykonywać polecenia. W trzeciej linijce zezwalamy użytkownikowi morfik na wykonanie określonego polecenia, któremu zostanie zmieniona grupa na audio .